Küreselleşen dünyamızda, kitle iletişim araçlarının gelişmesiyle birlikte haber aktarımının önemi giderek artmıştır. Kitle iletişim araçlarının başlıca haber kaynağı olan haber ajansları toplumlar arası iletişimde büyük rol oynamaktadır.
Toplumsal ilişkiler ve toplumsal olayların giderek gelişmesine paralel olarak dünyanın herhangi bir yerinde meydana gelen bir olay diğer yerinde de hissedilmektedir. Bu bağlamda geniş kitlelere haber ulaştırmak birinci derecede önem kazanmıştır.
Hiçbir yayın organının kendi olanaklarıyla dünyadaki bütün olayları izlemesi olası değildir. Bu nedenle bütün basın organları kendi dışlarındaki ve herkese açık haber kaynakları olan haber ajanslarına başvurmaktadır.
Haberlerin dünya çapında geniş kitlelere ulaşmasında dolayısıyla da uluslararası haberleşmede son derece önemli ve etkin rol oynayan haber ajansları gerek görsel-işitsel, gerekse yazılı basının haber, bilgi ve görüntü gereksinimini büyük ölçüde karşılamaktadır.
Haber ajanslarını kitle iletişim araçlarına ortak hizmet götürme işlevini yerine getiren kuruluşlar olarak tanımlayabiliriz.
Haber ajansları, haber ve bilgileri doğru, tarafsız, hızlı ve ayrıntılı bir biçimde toplayarak, bunları belirli bir ücret karşılığı abonelerine aktaran kuruluşlardır.
Ajans kelimesinin ağırlıklı anlamı haber bağlantılıdır. Haber ajansları, haberleri ya da haber üretimine ilişkin malzemeyi diğer kitle iletişim araçlarına dağıtmak için çalıştıklarından en kısa anlamıyla “toptancı medya” olarak tanımlanmaktadır.
UNESCO tarafından yapılan haber ajansı tanımı ise şöyledir:
“Haber ajansı, hukuki statüsü ne olursa olsun, genel anlamda haberleri, gerçekleri gösteren ve tanımlayan aktüalite belgelerini bulup, bunları kitle iletişim araçlarına –onları ikna etmenin dışında kalmak üzere yayan, yasaların hükümlerine, ticaret kurallarına uygun olarak verildiği ölçüde tam ve tarafsız hizmet götüren bir kuruluştur.”
Haber ajansları kuruldukları tarihten itibaren haberleşme sürecinde yer alan kuruluşlara haber bulma işlevini üstlenmişlerdir.
Günümüzde haber ajanslarının üç temel işlevi vardır: Haber ya da haber için gerekli malzemeleri toplamak, yazılı, görüntülü, sesli haber üretmek, toplanan haber malzemelerini ya da üretilen haberleri, üye olan abonelere dağıtmak, müşterilere satmak.
Günümüzde dünya genelinde 180 dolayındaki haber ajansı, kurumların ve bireylerin haber gereksinimini karşılamak üzere, günde yaklaşık 13 milyon kelimeden oluşan yeni bilgiler yayınlamaktadır.
Dünya üzerinde gerçek haber ajansı sayılabilecek 180 ulusal ya da uluslararası kuruluşun 50 kadarı Avrupa’da, 35’i Afrika’da; 20 kadarı Arap ülkelerinde, 30’u Asya ve Pasifik’te, 15’i Latin Amerika’da kalanı da çeşitli ülkelerde bulunmaktadır.
Bu ajanslar geniş muhabir ağıyla bütün dünyada örgütlenmişlerdir. Haberi toplayan muhabirler, bunları ajans merkezine geçmektedirler.
Böylelikle küreselleşen dünyamızda haberlerin büyük bir bölümü kitle iletişim araçlarına ilk olarak ajanslar tarafından geçilmektedir. Haberlerin geçilmesi sırasında en modern iletişim araçları kullanılmaktadır.
Günün 24 saati haber alma yarışı içinde olan haber ajansları için hız ve zaman çok önemlidir. Haber ajansları ellerinde bulunan gelişmiş teknolojik araçlar yardımıyla gazetecilerin yaptıkları haber toplama ve iletme görevini ulusal ve uluslararası boyutta oldukça hızlı ve yaygın bir biçimde yerine getirmektedirler.
